Umowa leasingu – na czym polega?

Umowa leasingu jest szczególnym rodzajem pisma prawnego. Łączy w sobie cechy umowy kredytowej oraz najmu. Zapewnia pokrycie kosztów inwestycji i przyznaje prawo korzystania z niej. Może to być środek transportu, maszyna przemysłowa, a nawet nieruchomość. Umowa leasingu jest zawierana na określony czas. Gdy jej termin ważności upłynie, osoba korzystająca z przedmiotu leasingu może stać staje się jego właścicielem. W umowie są dokładnie określone opłaty leasingowe. Opłata wstępna jest płacona na początku transakcji przez leasingobiorcę. Nie może być wyższa niż 30% wartości przedmiotu leasingu. Opłaty okresowe zależą od dwóch czynników – wysokości opłaty wstępnej, a w przypadku leasingu operacyjnego także ceny, po której leasingobiorca nabędzie przedmiot leasingu po zakończeniu umowy. Szukając informacji o umowie leasingu, można natknąć się na pewne rozbieżności, ponieważ jest regulowana przez Kodeks cywilny, ustawę o rachunkowości i prawo podatkowe. Warto wiedzieć, że umowy oferowane przez firmy leasingowe w Polsce zwykle korzystają z przepisów podatkowych, które regulują leasing najbardziej szczegółowo.

Leasing – nowy produkt finansowy

Po przemianach ustrojowych na przełomie lat 80. i 90. XX w. polskie prawo nie nadążało za szybko rozwijającą się gospodarką, co jest widoczne między innymi na przykładzie leasingu. Regulacje prawne nie sprzyjały rozwojowi tej formy inwestowania. Wprowadzenie zmian sprawiło, że stała się bardzo atrakcyjna i lepiej znana. Jej podstawowym atutem jest to, że skupia się na możliwości korzystania z rzeczy i jak najmniejszym obciążeniu finansowym.
Leasing jest elastycznym sposobem na sfinansowanie inwestycji – np. nieruchomości lub środka transportu. Firma leasingowa ustala harmonogram rat w zależności od możliwości przedsiębiorcy. Sam wybiera między mniejszymi opłatami miesięcznymi a droższym wykupem. W przypadku leasingu operacyjnego płacenie wysokich rat miesięcznych, umożliwia wykupienie przedmiotu leasingu za symboliczną złotówkę.
Leasing stał się bardzo dobrą alternatywą dla kredytu. Banki uzależniają wysokość oprocentowania od wysokości wpłaty własnej. Firma leasingowa bierze pod uwagę opłatę wstępną tylko przy obliczaniu miesięcznych rat. Wkład własny przedsiębiorcy nie wpływa na zyski firmy leasingowej, dlatego leasing jest bardziej korzystny dla inwestora niż kredyt.

Zabezpieczenie leasingu

Leasing nie wymaga tak wielu zabezpieczeń jak kredyt z bardzo prostego powodu. Firma leasingowa pozostaje właścicielem rzeczy. Wymagane zabezpieczenia spłaty rat nie są tak liczne i kosztowne. Prawo własności sprawia, że firma leasingowa ma lepszą pozycję, dlatego rezygnacja z dodatkowych zabezpieczeń i procedura zawarcia umowy są znacznie uproszczone. Gdyby przedsiębiorca nie dotrzymywał terminu płatności, firma leasingowa może przejąć rzecz, nie zezwalając na dalsze korzystanie z niej. To ostateczne rozwiązanie stosowane przez leasingodawcę. W praktyce, firmie leasingowej zależy na kontynuacji umowy, dlatego przejściowe problemy finansowe przedsiębiorcy nie powinny wywołać jej rozwiązania.
Zabezpieczenia odgrywają natomiast dużą rolę w przypadku kredytu bankowego. Bank nie ma pełnej kontroli nad przedmiotem, ponieważ jego właścicielem staje się kredytobiorca. W konsekwencji, bank wymaga zabezpieczenia, które jest kosztowne dla przedsiębiorcy. Bank może zapewnić sobie lepszą pozycję, na podobieństwo do firmy leasingowej, jeśli otrzyma możliwość przewłaszczenia rzeczy, w razie gdyby przedsiębiorca przestał spłacać kredyt.

Produkt leasingowy – kto korzysta?

Jedną ze stron umowy leasingowej jest leasingobiorca, który korzysta z przedmiotu leasingu, w zamian za co musi uiszczać miesięczne opłaty firmie leasingowej. Jeszcze do niedawna panował błędny pogląd, że leasing jest produktem skierowanym wyłącznie do przedsiębiorców. Zmiany w prawie podatkowym spowodowały, że stał się w pełni dostępny także dla konsumentów.
Można wyróżnić leasing konsumencki, zwany też prywatnym oraz leasing finansowy, określany też mianem kapitałowego. Leasing konsumencki daje możliwość zakupu nowego samochodu bez konieczności wzięcia kredytu. Polega na tym, że klient otrzymuje zarejestrowany i ubezpieczony samochód, ale jego właścicielem pozostaje leasingodawca. Po zakończeniu trwania umowy leasingowej klient może wykupić użytkowany samochód, albo wymienić go na nowy, odnawiając umowę.
Leasing jest produktem, z którego wciąż korzystają głównie przedsiębiorstwa, ponieważ jest bezpieczną formą finansowania inwestycji. Mogą z niego skorzystać zarówno mniejsze firmy, jak i duże spółki. Firmy leasingowe działające w Polsce oferują produkty leasingowe dostosowane do potrzeb różnych przedsiębiorców – tych, którzy startują w biznesie, a także tych, którzy chcą poszerzyć działalność.

Produkt leasingowy – kto oferuje?

Leasingodawca to osoba, która kupuje przedmiot leasingu, aby oddać go do użytku leasingobiorcy. Zazwyczaj działa pod postacią profesjonalnej firmy leasingowej.
Większość firm leasingowych jest prowadzonych w formie spółki należącej do dużej grupy kapitałowej działającej w branży finansów. Jej członkami są również banki, których zadaniem jest finansowanie transakcji firm leasingowych. Tego typu firmy cieszą się największym zaufaniem klientów. Zyskują oni poczucie bezpieczeństwa, ponieważ w razie upadłości leasingodawcy są mniej narażeni na utratę przedmiotu leasingu.
Leasing może być też oferowany przez pośredników finansowych. Są to osoby reprezentujące firmę leasingową. W praktyce, pośrednik nie jest stroną umowy leasingu. Transakcja zostaje bowiem zawarta między klientem a firmą leasingową, którą reprezentuje. W Polsce pośrednictwo jest bardzo rozpowszechnioną formą oferowania różnych produktów finansowych.

Leasing w Polsce – dawniej i dziś

W okresie transformacji ustrojowej warunki prawne nie sprzyjały rozwojowi leasingu w Polsce. W latach 90. dwudziestego wieku ta forma finansowania była uregulowana częściowo, co rodziło wiele nieścisłości. Brak możliwości przewidzenia skutków transakcji powodował, że przedsiębiorcy niechętnie korzystali z leasingu.
Obecnie oferta produktów leasingowych jest bardzo szeroka i dostosowana do współczesnych warunków gospodarczych. Jej sukcesywne poszerzanie to efekt przystosowania do aktualnych potrzeb klientów i przepisów podatkowych. Dziś stan prawny leasingu jest dość stabilny, dlatego skutki transakcji są łatwe do przewidzenia. Dla wielu przedsiębiorców to najmniej ryzykowny sposób na sfinansowanie inwestycji.
Współcześnie leasing jest szczegółowo uregulowany. Nowe regulacje spowodowały powstanie umownego podziału na finansowy oraz operacyjny. Ostatnie zmiany prawne dotyczące leasingu zostały wprowadzone ustawą o podatku VAT. Odnoszą się do leasingu finansowego i są związane z koniecznością zapłaty podatku po otrzymaniu przedmiotu leasingu.

Leasing finansowy

Leasing finansowy, zwany także kapitałowym, polega na oddaniu rzeczy w użytkowanie, w zamian za zapłatę w postaci rat leasingowych. Charakteryzuje się tym, że umowa jest zawierana na określony czas. Strony mogą dowolnie wybrać termin, ponieważ nie ograniczają ich przepisy prawne. Wraz z końcem trwania umowy przedmiot leasingu staje się własnością korzystającego.
Charakter leasingu finansowego najpełniej wyrażają cechy związane z zagadnieniami podatkowymi. Każda rata płacona przez korzystającego składa się z dwóch elementów – części kapitałowej i odsetkowej. Pierwsza jest spłatą przedmiotu leasingu, zaś druga stanowi zysk firmy leasingowej. Łączna wartość rat leasingowych nie może być niższa niż cena kupna przedmiotu leasingu. Odpisy amortyzacyjne w okresie trwania umowy mogą być wykonywane tylko przez leasingobiorcę. Przedsiębiorca, który korzysta z leasingu finansowego może potraktować odsetki i odpisy amortyzacyjne jako koszty uzyskania przychodu.

Leasing operacyjny

Leasing operacyjny jest często wykorzystywaną formą finansowania. Opiera się na umowie zawartej przez firmę leasingową i zainteresowanego konsumenta lub przedsiębiorcę. Charakteryzuje się tym, że strony umowy nie mogą dowolnie ustalić okresu jej trwania. Muszą uwzględnić pewne ograniczenia prawne. Jeżeli przedmiotem leasingu jest nieruchomość, umowa musi zostać zawarta co najmniej na 10 lat. W innych przypadkach czas jej trwania powinien wynosić co najmniej 40% czasu amortyzacji wyznaczonego przepisami prawa.
Podobnie jak w przypadku leasingu finansowego, suma miesięcznych opłat nie może być mniejsza niż cena kupna przedmiotu. Odpisy amortyzacyjne są wykonywane tylko przez firmę leasingową. Osoba korzystająca z leasingu może uwzględnić całą ratę leasingową jako koszt uzyskania przychodów.
Po zakończeniu umowy leasingobiorca może wykupić rzecz, z której korzystał. Cena wykupu jest zależna od stawki amortyzacji określonej dla danej rzeczy i długości okresu leasingu. Amortyzacja polega na zmniejszeniu się wartości przedmiotu spowodowanym użytkowaniem lub starzeniem się.

Leasing operacyjny czy finansowy – jaki wybrać?

Dokonując wyboru między leasingiem operacyjnym i finansowym, trzeba wziąć pod uwagę przepisy podatkowe. Jeśli leasingobiorcy zależy na wykazaniu wyższych kosztów podatkowych w roku, korzystną formą jest leasing operacyjny. Gdy jego zyski są małe, albo ponosi straty, powinien wybrać leasing finansowy. W ten sposób otrzyma możliwość uwzględnienia kosztów podatkowych w kolejnych latach, kiedy jego dochody wzrosną.
Leasing finansowy jest rzadziej wybieraną formą finansowania, bo trzeba zapłacić podatek VAT z góry, po wydaniu rzeczy przez firmę leasingową. Podatek widnieje na fakturze dostawy i można odliczyć go od podatku z tytułu transakcji przeprowadzonych w bieżącym lub kolejnym miesiącu. Jeśli będzie od niego wyższy, leasingobiorca otrzyma zwrot z urzędu skarbowego. Z tej perspektywy leasing finansowy jest bardziej opłacalny. Poza tym, niektóre środki trwałe będące przedmiotem leasingu finansowego, spełniające kryteria towarów używanych są zwolnione z podatku VAT. Przykładem jest nieruchomość, której budowa została zakończona co najmniej 5 lat temu.
Zanim podejmie się ostateczną decyzję, należy uwzględnić też prawo do odpisów amortyzacyjnych. Leasing finansowy przyznaje je leasingobiorcy. Rzecz od początku należy do majątku korzystającego, przez co nie ma konieczności wykupu, tak jak w przypadku leasingu operacyjnego.

Leasing operacyjny i finansowy – czym się różnią?

Leasing finansowy, podobnie jak operacyjny jest oparty na umowie zawartej na określony czas, a przedsiębiorca płaci raty, których suma nie jest niższa od ceny nabycia przedmiotu leasingu. Niemniej w przypadku leasingu operacyjnego jest wymagany minimalny okres trwania umowy, więc swoboda stron jest nieco ograniczona.
Istotną różnicą między dwoma rodzajami leasingu jest prawo do wykonywania odpisów amortyzacyjnych. W przypadku leasingu finansowego, leasingobiorca wykonuje odpisy amortyzacyjne, a rzecz, z której korzysta znajduje się w jego rejestrze środków. Przedmiot leasingu należy w świetle prawa do majątku leasingobiorcy, choć nie jest on jego właścicielem. Dopiero po zakończeniu okresu umowy otrzymuje pełne prawo własności. W przypadku leasingu operacyjnego, odpisy amortyzacyjne są wykonywane przez firmę leasingową. Przedmiot należy do jej majątku, dlatego leasingobiorca chcąc stać się jego właścicielem, musi wykupić rzecz po zakończeniu trwania umowy.